آشنایی با چاپارخانه میبد، اداره ی پست دوره قاجار
تاریخ انتشار: ۲۲ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۱۲۷۴۵۵
شهر میبد یکی از شهر‌های تاریخی و زیبایی است که در استان یزد قرار دارد و بنا‌ها و بافت‌های تاریخی بسیاری را در خود جای داده است. مطابق با آنچه که در اسناد تاریخی وجود دارد بنیاد اولیه شهر میبد به دوران کهن تاریخ ایران بر می‌گردد. این نمونه‌ای بی نظیر از شهر‌های باستانی ایران است که بسیاری از پدیده‌های شهری قدیم و بازمانده‌های کهن ایران زمین را در خود جای داده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چاپارخانه‌های همواره از مهمترین ساختمان‌هایی بوده اند که در بین راه‌ها احداث می‌شدند. چاپارخانه میبد هم یکی از مهمترین استراحتگاه‌های بین راهی بوده و قدمت آن به دوره‌ی قاجار بر می‌گردد. این بنای تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و یکی از مراکز عمده پستی و چاپاری قدیم به حساب می‌آمده است. این مجموعه در مسیر راه باستانی ری کرمان و در کنار کاروانسرای میبد نیز احداث شده است. در چاپارخانه‌ها تعدادی اسب و پیک تازه نفس نگهداری می‌شدند تا از آنها جهت ارسال و مبادله سریع نامه‌ها و امانت‌ها استفاده بشود. از این رو چاپارخانه‌ها به صورت قلعه و دژ ساخته می‌شدند که دفاع و حفاظت از آن میسر باشد و این اهمیت، از برج‌ها و دیوارهای بلند و روزنه‌های دیده بانی و تیراندازی و موقعیت خوب دفاعی آن پیدا است. همین حفظ امنیت یکی از مهمترین ویژگی‌هایی بوده که این چاپارخانه بر عهده داشته است.
مختصری از تاریخ چاپارخانه میبد
سابقه‌ی ساخت چاپارخانه‌های در ایران به قرن‌ها پیش از اسلام بر می‌گردد. به طوری که هرودت و گزنفون در این باره توضیحاتی را ارائه کرده اند.
هرودت: در منازل، اسب‌های تندرو تدارک شده. به این ترتیب که چابک سوار‌ها نوشته‌های دولتی را از مراکز تا نزدیک‌ترین چاپارخانه برده، به چاپاری که حاضر است می‌رساند و او فوراً حرکت کرده، آن را به چاپارخانه دوم می‌برد و باز تسلیم چاپاری می‌کند. بدین منوال شب و روز چاپار‌ها در حرکت اند و اوامر مرکز را به ایالات می‌رسانند. راجع به سرعت حرکت چاپار‌ها مورخ مذکور گوید که نمی‌توان تصور کرد که جنبنده‌ای سریعتر حرکت کند….
گزنفون: تاسیس چاپارخانه‌ها را به کوروش بزرگ نسبت داده و گوید که برای تعیین مسافت چاپارخانه‌ها از یکدیگر تجربه کردند که اسب در روز چقدر می‌تواند راه برود بی اینکه خسته شود و آن را میزان قرار دادند. اگر هم این گفته اغراق باشد، مسلم است که کسی نمی‌تواند به سرعت چاپار‌ها حرکت کند.
در دوره سلطنت حکومت‌های اشکانی و ساسانی و بعد از اسلام نیز چاپارخانه‌ها برای دستگاه‌های دولتی اهمیت بسیار داشته‌اند و چاپار‌ها علاوه بر انجام مراسلات، چشم و گوش حکومت نیز بوده‌اند و اخبار گوناگون را از نقاط مختلف به مرکز انتقال می‌دادند. در دوره قاجاری مسافران ترجیح می‌دادند که در چاپارخانه‌ها اقامت کنند، چون اطاق‌های آن تمیز‌تر از اطاق‌های کاروانسرا بوده. چاپار‌های این دوره در مقابل دریافت وجهی مسافران را به مقصد می‌رساندند.
معماری چاپارخانه میبد
چاپارخانه‌های بسیاری در این ایران وجود داشته اند که برای ساخت آنها از خشت و گل استفاده می‌شده است، اما بنابر هر دلیل در حال حاضر تعداد کمی از آنها باقی مانده و یکی از آنها همین چاپارخانه‌ی قدیمی است که در کناری کاروانسرای میبد واقع شده است و آن طور که از ظاهرش مشخص است نسبتا سالم است و دارای برج و بارو برای محافظین است که تامین امنیت افراد داخل چاپارخانه را بر عهده دارد. این ساختمان‌ها به تبعیت از سایر ابنیه فلات مرکزی ایران، دارای یک حیاط مرکزی است و آخور‌ها در دورتادور حیاط آن واقع شده است.
در سه طرف پشت آخور‌ها اصطبل‌هایی قرار داده شده است که در زمستان‌ها و شب‌ها اسب‌ها و دیگر چهارپایان را در آن جا نگهداری می‌کردند.
بین حیاط و جبهه ورودی ساحتمان اطاق‌هایی برای اقامت مسافران قرار داشت که تقسیم بندی فضا و شکل کالبدی چاپارخانه‌ها نیز همانند کاروانسرا‌ها نیز بوده است. این مجموعه علاوه بر اینکه جای مناسبی برای استراحت چاپار‌ها بود نیز از آنها در فضای داخلی ساختمان در مقابل شرایط نامساعد اقلیمی نیز محافظت می‌کرده است.
موزه چاپارخانه میبد
در داخل چاپارخانه‌ها یک محیط زیست اقلیمی کوچک و مستقل وجود دارد و شرایط محیطی داخل بنا را در مقابل نوسانات بسیار زیاد درجه حرارت و باد و طوفان معصون نگه می‌داشته است. با ورود اتومبیل و همچنین سیستم پست‌های جدید، عملکرد سنتی چاپارخانه‌ها و در نتیجه کالبد فیزیکی آنها رفته رفته از بین رفت و به طوری که در حال حاضر تنها خرابه‌هایی از آنها باقی مانده است.
خشت و گل از جمله اصلی‌ترین مصالحی بوده اند که برای ساخت این بنا به کار برده شدهاست و در قسمت‌هایی از سردر ورودی، پشت بام و پای دیوارهای داخل حیاط آجر‌هایی نیز به کار برده شده است. از تزئینات مشهود در این بنا می‌توان به نمای آجری سردر ورودی آن و کنگره‌های بالای حصار چاپارخانه نیز اشاره کرد.
ثبت چاپارخانه میبد در فهرست آثار ملی
همانطور که گفتیم با دایر شدن اداره پست امروزی و پیشرفت روز افزون ارسال نامه‌ها و کالا‌ها بین شهر‌ها و کشور‌ها دیگر چاپارخانه‌های اهمیت خود را در جوامع شهری از دست دادند و در حال حاضر تنها ویرانه‌ای از آنها باقی مانده که با مساعدت سازمان میراث فرهنگی تعدادی از آنها نظیر چارخانه میبد مرمت شده اند و از آنها به عنوان جاذبه‌های گردشگری مورد استفاده دارند. این اثر در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۷۶۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در حال حاضر ماکت‌های بسیار زیبایی از پستچیان قدیمی و اسبانی که نگهداری می‌کرده اند به همراه تمبر‌های قدیمی، وسایل پست قدیم و اسناد و تصاویر تاریخی مربوط به پست نگهداری می‌کنند. پیشینه این روش به زمان هخامنشیان می‌رسد و این قدیمی‌ترین شیوه پست در جهان است؛ از این رو ایرانیان را مخترع پست می‌دانند. منبع: الی گشت
منبع: پارسینه
کلیدواژه: پارسینه گردشگری یزد میبد چاپارخانه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsine.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارسینه» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۱۲۷۴۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«قبرستان ممنوعه تهران» کجاست و مدیریت آن با چه کسانی است؟ (+عکس)
«قبرستان ممنوعه تهران» یکی از قبرستان‌های قدیمی و ناشناخته شهر تهران است. در این قبرستان افراد نامی و مشهور بسیاری دفن شده‌اند. چهره‌های علمی، سیاسی و خارجی‌هایی که در ایران مشغول فعالیت بودند و در دوران سکونتشان در تهران جان خود را از دست داده‌اند. به گزارش همشهری آنلاین، قبرستان ممنوعه تهران، که با نام قبرستان دولاب نیز شناخته می‌شود، یک‌گورستان قدیمی مربوط به مسیحیان است. در واقع این قبرستان باغی بزرگ در اتوبان شهید محلاتی، بین خیابان‌های شهید رضایی و مستفیذ است که در میان اهالی به نام قبرستان «دولاب» شناخته می‌شود. این گورستان محل دفن مسیحیان کشورهای فرانسه، ایتالیا، روسیه و لهستان است که در سال‌های دور در ایران زندگی می‌کردند و در این کشور نیز از دنیا رفته‌اند. تعدادی از این افراد سرباز و بخشی دیگر افراد غیرنظامی بوده‌اند که در بین آنها اشخاص مشهور نیز دیده می‌شود. افرادی که در این قبرستان به خاک سپرده شده‌اند، ملیت‌های مختلفی دارند. ملیت هر فرد با یک پرچم بر روی قبر مشخص شده است. بر روی سنگ قبرها نیز علائمی چون صلیب یا تصویری از یک بانوی غمگین دیده می‌شود. افرادی که در این قبرستان آرمیده‌اند، سربازان گمنام روسیه و لهستانی‌هایی هستند که در جنگ جهانی دوم در راه برگشت به وطن جانشان را از دست داده‌اند. تعدادی از قبرها نیز مربوط به کنت‌های فرانسوی، شاهزاده‌های گرجی و پزشکان دربار قاجار و پهلوی است. افراد مشهوری مانند «اوانس اوگانیانس» اولین کارگردان سینمای ایران و موسس اولین مدرسه بازیگری در ایران، «شاهین سرکیسیان» موسس تئاتر مدرن در ایران، «کنت دو مونت فرت» اولین رئیس پلیس ایران، «ولادیسلاو هورودکی» معمار اهل لهستان، «ولادیمیر گاردایستکی» معمار ایستگاه راه‌آهن تهران، «آلفرد ژان بانیست لومر» موسیقی‌دان نظامی فرانسوی مربوط به دوران ناصرالدین‌شاه قاجار که نخستین سرود ملی ایران را ساخت، «دکتر کلوکه» پزشک فرانسوی محمدشاه قاجار و «دکتر تولوزان» پزشک مخصوص ناصرالدین شاه که از جمله اقدامات او در ایران می‌توان به بهداشت عمومی و تشکیل مجلس حفظ‌الصحه اشاره کرد. اولین قبر متعلق به پزشک مخصوص دربار این محدوده در گذشته‌های دور زمین کشاورزی بود که بعدها تبدیل به قبرستان شد. اولین فردی که در این منطقه به خاک سپرده شد، دکتر «کلوکه» پزشک اختصاصی محمدشاه و ناصرالدین‌شاه قاجار بود. «کلوکه» در سال۱۸۵۵ در این خاک دفن شد. بعدها دکتر تولوزان، یکی از پزشکان فرانسوی دربار قاجار، زمین‌های این منطقه را خرید و آن را به گورستان مسیحیان مقیم تهران تبدیل کرد. بخش‌های مختلف این گورستان توسط سفارت‌های فرانسه، ایتالیا و لهستان خریداری شد و اکنون آنها این محل را مدیریت می‌کنند. قبرستان دولاب بیش از ۷۵ هزار مترمربع مساحت دارد و دارای ۵ بخش مختلف است. هرکدام از این بخش‌ها ورودی جداگانه‌ای دارند. در میان قبرستان نیز یک خیابان وجود دارد که این ۵ بخش را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می‌کند. سه بخش کاتولیک، ارتدوکس و ارامنه گریگوری در قسمت شرقی و دو بخش ارامنه کاتولیک و آشوری‌های کلدانی در قسمت غربی قبرستان دولاب قرار دارد. بزرگ‌ترین بخش قبرستان دولاب مربوط به ارامنه است که حدود ۴۴ هزار مترمربع را در برمی‌گیرد. اغلب افرادی که در این بخش مدفون شده‌اند، ارامنه ایرانی هستند که در بین آنها افراد نامی و سرشناسی چون شاهین سرکیسیان، آرام گارونه، اسرائیل ساهاکیان، زورا ساگینیان، مارکار قارابگیان، نیکلای لاوری و نیکوکاران درمانگاه خیریه آودیسیان دیده می‌شوند. قدیمی‌ترین سنگ قبر این بخش مربوط به سال ۱۳۷۵ است. پس از آن تدفین در این قبرستان از طرف شهرداری تهران ممنوع اعلام شد.
ترسناک‌ترین بخش قبرستان مسیحیان ارتدوکس در بخش ارتدوکس‌های قبرستان دولاب دفن شده‌اند که از مشهورترین آنها می‌توان به نیکولای مارکف معمار و آنتوان سوروگین عکاس اشاره کرد. این افراد هر دو روسی بوده‌اند و اصالت گرجی داشتند. در قسمت ورودی این بخش یک آرامگاه دیده می‌شود که با معماری گرجی و به شکل کلیسا ساخته شده است. این آرامگاه به مینادورا خوشتاریا، همسر آکاکی خوشتاریا تعلق دارد. آکاکی خوشتاریا تاجر گرجی است که امتیاز استخراج نفت شمال ایران را از دربار قاجار دریافت کرده و در این منطقه مشغول فعالیت بود. همچنین قسمت دیگری از قبرستان دولاب، که با عنوان ترسناک‌ترین بخش شناخته می‌شود، مربوط به ۲۶ مهندس ایتالیایی است. مهندسین معدنی که در سال‌های ۱۹۳۶ تا ۱۹۴۳ در ایران کار می‌کردند و همین‌جا جان خود را از دست دادند. قبرهای این افراد در زیرزمین و لای دیوارها قرار دارد و سنگ قبر آنها نیز به صورت ایستاده دوتادور این دیوارهای نصب شده است.
در واقع برای ورود به این بخش باید از میان مردگانی ایستاده عبور کنید که کمی ترسناک است. از سوی دیگر حدود ۱۴هزار و ۲۰۰ مترمربع از قبرستان متعلق به کاتولیک‌هاست. در این بخش قبر افراد مشهوری چون دکتر کلوکه، دکتر جمشید اعلم و ولادیمیر گاردایستکی دیده می‌شود. اکنون قبرستان ممنوعه توسط سفارت‌خانه‌های مربوطه مانند روسیه، لهستان، فرانسه و شورای خلیفه‌گری ارامنه مدیریت می‌شود. یک خانواده در این قبرستان زندگی می‌کنند که نگهبانی از قبرستان را بر عهده دارند کانال عصر ایران در تلگرام
هوادار خاطی سپاهان ۱۰ سال محروم شد